Türkçemizi
tasfiye etmek furyasının hesapsız kitapsız yapıldığı zamanlar, Türk Dil
Kurumu’nun bazen yerinde çabalarını da olumsuz tepkilere maruz bıraktı.
Eski kelimeler
yerine yenilerinin uydurulmasına gösterilen tepki, aslında Türkçe olan ve halk
arasında da kullanılan kelimelerin tervicine de tepkiye dönüştü.
Şimdi çok iyi
hatırlıyorum, us kelimesi de tervice çalışılan kelimelerdendi. Usa vurmak, us
dışı, usçuluk vb. gibi bizim pek alışık olmadığımız biçimlerde kullanımı sıkça
duyulur olmuştu. Ben benzer tepkiyle “Hayır olmaz. Bu kelimenin yalın kullanımı
yoktur. Uslu çocuk şeklinde kullanımları var ama “Us” şeklinde yalın kullanımı
yok. Bunlar uyduruyorlar” diye tepkimi ifade ediyordum ve bu konuda kendimden
çok emindim.
Seneler sonra bir
defasında bizim kayın valide birilerine kızmış kendi kendine yüksek sesle
söyleniyordu. Bir ara “Bu bana bir us bahası olsun!” demez mi?
Bizim Kayseri
ağzıyla -“Anaaaam!” dedim. “Demek bu kelime halkın öz dilinde mevcutmuş da biz
bilmiyormuşuz.”
Peki, bu tamam!
Bizim cehaletimize bağlı bir eksiklik. Hem de yaşımız daha çok gençti belli ki
daha duyup öğrenecek çok şeyimiz vardı. İyi de Türk Dil Kurumu’na olan bu tepki
neydi o zaman.
Dil uydurmalarla
olmuyor, canlı bir organizma gibi o da doğuyor, gelişiyor ve ölüyor. Velba’sü
ba’del-mevti hakkun fehvasınca bazı kelimelerin öldükten sonra zamanla tabii
olarak yeniden dirilmesi ve yeniden yaygın bir kullanım kazanması da mümkün. Ama
bunun şartı hortlatılmadan çıkarılması şeklinde olmalıdır.
Bizim usumuz da
öyle olsun. Bu tecrübe de bizim için bir “us bahası” olsun.
Bizim kayınvalidelerden
aslında öğrenecek daha çok şeyimiz var!
Göç olgusu ve
ailelerin savrulması, bizim büyüklerden öğrenebilme imkânlarımızı da maalesef
birlikte savurdu. Dil başta olmak üzere kültürümüz zayıfladı, boşluklar oluştu.
Ne yazık ki bu boşluklar şimdi Batı’ya ait kelime, deyiş, davranış ve
değerlerle dolduruluyor. Eskiden hayır olmaz derken başımızı yukarı doğru
kaldırıyorduk, şimdi yana yana sallıyoruz.
Eskiden
karşıdan karşıya geçmek için düğmeye basıyorduk, şimdi butona basıyoruz. Var
gerisini artık siz hesap edin!
Kendi özümüze
dönebilmek için daha çoook us pahası ödeyeceğe benziyoruz.
Uslu olun, usla
kalın!
Sevgiyle!
23.05.2012
Garibce
Doğru yoldasın, devam et. Us bahasını az evvel Annem kullandı. Bayramın mübarek olsun Gülhan Özkara gulhanozkara@windowslive.com
YanıtlaSil