Sakla samanı gelir zamanı!

Sakla samanı gelir zamanı!

قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِرَجُلٍ وَهُوَ يَعِظُهُ : اغْتَنِمْ خَمْسًا قَبْلَ خَمْسٍ : شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ ، وَصِحَّتَكَ قَبْلَ سَقَمِكَ ، وَغِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ ، وَفَرَاغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ ، وَحَيَاتِكَ قَبْلَ مَوْتِكَ.   السنن الكبرى للنسائي

Hz. Peygamber (sav) bir adama öğüt vererek şöyle buyurdu:

“Beş şey gelip çatmadan beş şeyinin kıymetini bil:

1. İhtiyarlıktan önce gençliğinin,

2. Hastalıktan önce sağlığının,

3.Yoksulluktan önce varlığının,

4. Meşguliyet anı gelmeden önce boş vaktinin,

5. Ölüm gelmeden önce hayatının.”

Yukarıdaki hadiste anlatılan anlama uygun olarak dilimizde yerleşik bir atasözümüz var. “Sakla samanı gelir zamanı” diye. Bu söz genellikle saman örneğinden hareketle önemsiz de olsa bir şeyi ziyan etme sakla, bakarsın bir gün lâzım olur şeklinde anlaşılmaktadır. Hatta bildiğimiz hayvan yiyeceği saman olduğuna dair öyküler de yakıştırmışlar. Bir kadın bolluk yıllarında samanı saklamış kıtlık senesi olunca onları satmış ve Karaman'ın Ayrancı ilçesinde Selçuklulardan kalma  Atlas Hanı işte onun parasıyla yaptırmış. Bu söz de işte o olaya sebep söylenmiş. Uymuyor da değil hani…

Ancak sözün gerçek anlamı öyle değildir. Burada aslen Farsça olan  سامان    sâmân  “bir kimsenin varı-yoğu, serveti” anlamındadır ve biraz farklı telaffuz edilir “Sakla sâmânı gelir zamânı!” şeklinde.

Şahit:

Söyler derviş Yunus servet-i saman
Tahtı tacı aldı gitti Süleyman
Lokmanlar derdine olmadı derman
O da kurtulmadı ecel elinden

Servet ü sâmân dileklerimle!

12.04.2012

Garibce