Dilde edeb ve haya: Döş mü istersin? But mu?

 

İngilizce öğrendiğim sırada okumuş olduğum bir metin dikkatimi çekmişti. Beyaz et ve kırmızı et tabirlerinin öyküsünü anlatıyordu. Kraliçe Victoria zamanlarında olan bir şeymiş. Evin sahibesi misafirlerine yemek ikramında bulunurken tavuğun neresinden istersiniz diye sorarmış. Tabii bunu “Döş mü istersiniz yoksa but mu?” diye asla soramazmış. Böyle bir soru çok kaba bulunurmuş. İşte sırf böyle dememek, daha müeddep bir ifade için döş yerine beyaz et, but yerine de kırmızı et tabirini kullanır olmuşlar.

Bu tabirler işte böyle bir anlayışın sonunda ortaya çıkmış.

Vay be! Edep ve hayaya bak. Hem de İngiltere’de. Müslümanlıkla da ilgisi yok. Demek edep ve haya belli bir dinin tekelinde de olmayan bir şey. İnsanlıkla ilgili. İnsanı “yüzü kızaran hayvan” şeklinde tanımlayanlar, onun haya özelliğini öne çıkarırlar.

Şimdi böyle bir anlayış kalmadı. Utanmak, ayıp oldu.

İnsan için yeni tanımlar bulmak gerekecek galiba.

Hayanız ziynetiniz olsun!

Dua ile!

 

03.09.2012

GARİBCE